Geen toeslag van 10 cent meer voor plastic bakjes of bekers? De heffing op wegwerpplastic wordt voorlopig stopgezet.

De verplichte belasting op plastic wegwerpbekers en -bakjes wordt voorlopig opgeschort. Vanaf januari zal de inspectie niet langer controleren of verkopers hun klanten een toeslag in rekening brengen. De belasting, door tegenstanders ook wel de ‘pesttaks’ genoemd, stuitte op aanzienlijke weerstand. In een motie riep de Tweede Kamer daarom het kabinet op de toeslag af te schaffen.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Milieu, CDA) gaat hier gedeeltelijk in mee, zoals ze aankondigt in een persbericht. Hoewel ze de heffing niet volledig wil afschaffen, draagt ze de Inspectie Leefomgeving en Transport nu op om de regel vanaf 1 januari tijdelijk niet meer te handhaven. Dit betekent in feite dat winkeliers zelf kunnen beslissen of ze de belasting al dan niet innen.

Moties Tweede Kamer

In lijn met de beslissing om de plasticheffing tijdelijk niet te controleren, verruimt het kabinet ook tijdelijk de mogelijkheden voor klanten om eenmalige bekers en bakjes te ontvangen bij consumptie ter plaatse. Dit betreft verpakkingen die voor een klein deel uit plastic bestaan en kunnen worden gerecycled.

De eerste motie verzoekt de regering wegwerpbekers en -bakjes toe te staan als deze maximaal vijf procent kunststof bevatten, honderd procent gerecycled kunnen worden en aantoonbaar aan de in de ministeriële regeling gestelde inzamelpercentages voldaan wordt. De tweede motie verzoekt de regering een bredere definitie voor hoogwaardige recycling te hanteren, waarbij minimaal verlies van hoeveelheid, kwaliteit of functie acceptabel is.

Beide moties betekenen een aanzienlijke verruiming van de uitzondering op de verplichting om bij consumptie ter plaatse herbruikbare bekers en bakjes te gebruiken. Om een voorbeeld te geven; er worden jaarlijks meer dan 4,4 miljard wegwerpbekers gebruikt bij consumptie ter plaatse, waarvan meer dan 4 miljard koffiebekers. Dit betreft vooral bekers van papier of karton met een kunststof laagje. Deze vallen nu niet binnen de uitzondering, maar naar verwachting kunnen ze wel voldoen aan de voorwaarden van de voorgestelde verruimde uitzondering. Daardoor zou bij uitvoering van de motie veel meer gebruik van wegwerpproducten mogelijk blijven.

Nog geen definitief besluit

Een definitief besluit over de heffing laat de demissionaire bewindsvrouw over aan haar opvolger. Ze benadrukt dat het nieuwe kabinet de mogelijkheid moet hebben om het instrument toch weer te gebruiken. De regels omtrent wegwerpplastic zijn namelijk belangrijk voor de Europese doelstellingen. Nederland streeft ernaar in 2026 40% minder plastic te verspillen dan in 2022, en deze regels zijn opgesteld om dat doel te bereiken, aldus Heijnen. “Als deze essentiële onderdelen van de regelgeving nu worden geschrapt, wordt het doel niet behaald. De Europese verplichting blijft ondertussen van kracht.”

Heijnen vervolgt: “Met de aanpak die ik nu kies, heeft mijn opvolger in een nieuw kabinet maximale vrijheid om een keuze te maken. Linksom of rechtsom moeten we streven naar een serieuze reductie van wegwerpplastics. Ik roep bedrijven, organisaties, locaties en medeoverheden dringend op om de regels te volgen en de broodnodige overgang van wegwerp naar herbruikbaar te maken.”

Heijnen handhaaft daarom wel de verplichting voor verkopers om klanten een herbruikbaar alternatief aan te bieden zoals FC Volendam heeft gedaan met de introductie van duurzame hardcups tijdens wedstrijddagen in plaats van single-use plastic bekers. Winkeliers moeten daarnaast accepteren dat klanten hun eigen bekers of bakjes meenemen. Het kabinet zal de regelgeving in 2024 evalueren, waarbij de ervaringen en aandachtspunten uit de eerste periode van de nieuwe regels worden meegenomen.

Benieuwd hoe wij u bij Circular Plastics kunnen begeleiden bij de implementatie van veranderingen t.b.v. van de voorbereiding op deze wet? Neem dan contact met ons op!